Dolar 32,3670
Euro 35,0307
Altın 2.325,51
BİST 9.110,56
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Ankara 23°C
Az Bulutlu
Ankara
23°C
Az Bulutlu
Cts 24°C
Paz 24°C
Pts 25°C
Sal 22°C

FİİLİ HİZMET ZAMMI YIPRANMA NEDİR? KİMLER NASIL FAYDALANABİLİR?

FİİLİ HİZMET ZAMMI YIPRANMA NEDİR? KİMLER NASIL FAYDALANABİLİR?
1 Kasım 2019 07:05
473

Detaylarıyla fiili hizmet süresi zammı özel Dosyası

Devlet memurlarının genelde öğrenmek istedikleri konulardan birisi olan fiili hizmet süresi zammı veya genelde kullanılan ifadesi ile yıpranma payı nedir, nasıl kazanılır, emeklilik hizmet, emeklilik yaş hesaplamasında nasıl değerlendirilir, intibak, ikramiye, yıllık izin, hizmet bütünleşme vb. Durumları nasıl olur? Konularını değerlendirmekteyiz.

Devlet memurlarının genelde öğrenmek istedikleri konulardan birisi olan fiili hizmet süresi zammı veya genelde kullanılan ifadesi ile yıpranma payı nedir, nasıl kazanılır, emeklilik hizmet, emeklilik yaş hesaplamasında nasıl değerlendirilir, intibak, ikramiye, yıllık izin, hizmet bütünleşme vb. Durumları nasıl olur? Konularını değerlendirmekteyiz.

Fiili hizmet süresi zammı/Yıpranma payı:

Yıpranma payı memurların yapmış oldukları her meslek grupları için uygulanmamaktadır. Yıpranma payı verilecek mesleklerin yapılan görevin insan vücudunda bir yıpranmaya yol açabilecek durumda olması gerekir, yani görevin riskli olması, sağlığa zarar verebilecek iş olması, yıpratıcı olması, ruhen bünyeyi etkilemesi vb. gibi durumlara muhatap kalınması, dolayısıyla da memurun uzun bir süre görevini yapmasına engel teşkil etmesi gerekmektedir.

Bu işlerde çalışanlar için yıpranma payı meslek itibariyle, her yıl için 60, 90 gün gibi ilave bir hizmet kazandırma şeklidir.

Bazı meslek grupları zaman içerisinde yıpranma payı almışken, yine zaman içerisinde yapmış oldukları işlerin kolaylaşması/kolaylaştırılması, insan sağlığına verecek risklerin ortadan kaldırılması gibi gelişmeler neticesinde yıpranma payı alınan gruplardan çıkarılmıştır.

Bugün için, memurlardan hangi meslek gruplarının, hangi görevlerde bulunanların yıpranma payından faydalanacakları 5510 sayılı Kanun Madde 40 hükmünde belirtilmiştir.

Fiili hizmet süresi zammı bazı mesleklerde sadece görev ünvanına verilmektedir (polis, asker, milletvekili gibi). Bazı görevlerde ise hem işyeri hem de yapılan işlere bağlı tutulmuştur, yani fiilen yapılması gerekmektedir. Harp Okulu, Astsubay sınıf okulu vb. gibi okul süreleri yıpranma payını kazandırmamaktadır.

Hangi görevlere/mesleklere yıpranma payı verilmektedir:

Hem eski memurlar hem de yeni memurlar, yani 2008 yılı Ekim ayından önce memur olup 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa tabi olanlar ile bu tarihten sonra memur olup 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olanlar için fiili hizmet süresi zammı tablosu 5510 sayılı Kanun Madde 40 hükmünde yer almış durumdadır.

Yıpranma payının emeklilik hizmet süresine katkısı:

Yıpranma payları memurun emekli olabileceği 20 ve 25 hizmet yıllarını tamamlamaya katkı sağlar. Yani 20 yıl hizmeti olan memur her yılı 3 ay olmak üzere 60 ay da fiili hizmet süresi zammı aldığında toplam hizmet süresi 25 yıl olur ve emeklilik hizmet süresini kazanmış olur.

Yıpranma payının emeklilik yaş grubuna katkısı:

Emeklilikte yaş şartının getirilmesiyle birlikte fiili hizmet süresi zammı memurun memur olarak emekli olması halinde emeklilik yaş grubundan da indirilmek suretiyle emeklilik yaş grubunu daha erken tamamlanmasına da katkı sağlamaktadır.

Fiili Hizmet Süresi Zammından, emeklilik açısından en çok avantaj sağlayan grup 2008 yılı Ekim ayı başından önce fiili hizmet süresi zammına müstehak olanlar, yani Emekli Sandığı Kanununa tabi fiili hizmet süresi zammına müstehak olan Devlet Memurlarıdır.

5434 e tabi olanlar;

8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışması olanlar ile bu tarihten sonra ilk defa çalışmaya başlayanlar arasında farklılıklar bulunmaktadır.

1- 8 Eylül 1999 tarihinden önce görevleri bulunanlar için 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu Geçici Madde 205 hükmü uygulandığından, bunlar için emeklilik yaş gruplarından ne kadar fiili hizmet süresi zamları var ise o süre kadar yaş gruplarından indirilme sağlandığından emeklilik şartlarını daha erken sağlamaktadırlar. Yani, memurun 7 yıl fiili hizmet süresi zammı varsa bu süre yaş grubundan indirilmektedir. Bu durum bunlar için emeklilik yaş gruplarını daha erken bir zamanda doldurmalarını sağlar ve büyük avantaj getirir.

2- 8 Eylül 1999 tarihinden önce görevleri olmayan, bu tarihten sonra görevleri olanlar için ise Emekli Sandığı Kanunu Madde 39 hükmü uygulandığından, bunlar için emeklilik yaş gruplarından ne kadar fiili hizmet süresi zamları olursa olsun, yaş gruplarından kısıtlı olarak indirilmektedir. Azami 3 yılı geçmemek üzere yarısı yaş gruplarından indirim yapılmaktadır. Yani, memurun 3 yıl fiili hizmet süresi zammı var ise 1,5 yılı, 5 yıl fiili hizmet süresi zammı var ise 2,5 yılı, 6 yıl fiili hizmet süresi zammı var ise 3 yılı, 8 yıl fiili hizmet süresi zammı var ise yine azami 3 yıl olacağından 3 yılı yaş gruplarından indirim yapılmaktadır. Kısmen emeklilik yaş gruplarını daha erken bir zamanda doldurmalarını sağlar ve kısmen avantaj getirir. Yani, 8 yıl fiili hizmet süresi zammı olsa da bu sürenin 3 yılı yaş gruplarından düşürülür. 58 olan yaş grubu 55 e, 60 olan yaş grubu da 57 e indirilir.

5510 a tabi olanlar;

2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa memur olanlar ile ilk defa fiili hizmet süresi zammına müstehak olanlar için yararlanma şartları biraz daha farklıdır. 5510 sayılı Kanun Madde 40 şartları dikkate alındığından, emeklilik yaşından düşülebilmesi için fiili hizmet süresi zammına müstehak görevlerde en az meslek grubuna göre 8 veya 10 yıl çalışmaları gerekiyor. Yaş gruplarından da azami 3 yılı geçmemek üzere yarısı yaş gruplarından indiriliyor. Ancak indirilme işleminde aranılan bu süreler tamamlanmasa da hizmet sürelerine eklenir.

Hizmet bütünleşmesinde yıpranma payı:

-Fiili hizmet süresi zammı olan bir memur, istifa edip SSK. veya Bağ-Kur lu olarak göreve devam etmek isterse, bu memurun fiili hizmet süresi zammı da kendi hizmet süresiyle beraber SSK. veya Bağ-Kur hizmet süreleriyle bütünleşir.

-Fiili hizmet süresi zammına ait süre kısmı hizmetlerin bütünleşmesini sağlayan 2829 sayılı Kanuna göre son 7 yıl içerisindeki hizmet fazlalığı hesabına katkı sağlamaz.

Yıpranma payı memurun derece ve kademesini etkiler mi:

Memurun intibakında, yani derece ve kademelerine olumlu bir etkisi bulunmaz, üst görevlere atanma hizmet süresinde uygulanmaz.

Yıpranma payının emekli aylıklarına etkisi:

Yıpranma payı hizmet süresini artırdığından emekli aylık oranı da hizmet süresine orantılı olarak yükselir. Fiili hizmet süresi zammı da normal çalışılmış olan fiili hizmet gibi değerlendirilir. Yani çalışılmış bir süre olarak kabul edilir. Bu süre ile fiilen çalışılan sürelerin toplamı üzerinden emekli aylığı hesaplanır. Memurlar için avantajlı bir durumdur.

Yıpranma payının emekli ikramiyesine etkisi:

Yıpranma payı, hizmetlerle bütünleştiğinden, yani çalışılmış bir hizmete gibi görüldüğünden hizmet süresini artırmakta, dolayısıyla da emekli ikramiyesi ödenecek hizmet süresini çoğaltmaktadır. Fiili hizmet süresi zammına ait süreler de emeklilik yaş ve emeklilik hizmet hesabı açısından normal hizmet süresi sayıldığından, emekli ikramiyesi ödenecek süreye dahil edilir, emekli ikramiyesi ödenir. Memurlar için avantajlı bir durumdur.

Yıpranma payının görev maaşına etkisi:

Fiili hizmet süresi zammı sadece sosyal güvenlik mevzuatında, yani emeklilik mevzuatına yönelik olan hem 5434 hem de 5510 sayılı Kanunlarda bulunur, bu da sadece emeklilik açısından yıpranma payının değerlendirmesini sağlar, dolayısıyla yıpranma payının hem 5434 hem de 5510 a tabi memurun görev maaşına bir getirisi olmaz.

30 günlük yıllık iznin kazanılmasına etkisi:

Fiili hizmet süresi zammı fiilen çalışılan hizmet süresine eklendiğinden, ayrıca 30 günlük yıllık izin kazanılmasında aranılan 10 yıl hizmet süresine dahil edilmez.

Genel Değerlendirmemiz;

Fiili hizmet süresi zammı emeklilik hizmet süresini tamamlamada sanki fiili olarak çalışmış sayılmakla birlikte, yaş gruplarından avantaj sağlanmasında 8 Eylül 1999 tarihinden önceki memurlarla, bu tarihten sonra memur olanlar arasında oluşan ve aynı şekilde 5510 sayılı Kanun madde 40 hükmüyle de devam ettirilen uygulama farklılığının, yani yaş gruplarından öncesi için tamamının, sonrası için 3 yılı geçmemek üzere yarısının indirilmesiyle oluşturulan farklılığın da giderilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.